GRUP BAŞKANLIKLARININ KAPATILMASININ ARDINDAN YAŞANAN 3M (MÜKELLEF, MALİ MÜŞAVİR VE MÜFETTİŞ ) SORUNLARI
Bilindiği üzere 09.06.2019 tarih ve … sayılı bakan onayı ile daha önce 29 ilde mevcut olan grup başkanlıklarından 20 tanesi kapatılmıştır. Kapatılan grup başkanlıklarının üzerinde yaklaşık olarak 2 yıl geçmiş olup bu süre zarfında birçok sorun yaşanmıştır. Bu yazımızda yaşanılan sorunlara ve tarafımıza iletilen bir takım hususlara yer vereceğiz. Bu sorunları ise yazımızın da başlığında belirttiğimiz üzere 3M (Mükellef, M.Müşavir ve Müfettiş) yönünden ele alacağız. Yine bu yazımızda kapatılan grup başkanlıklarından özellikle Erzurum Grup Başkanlığı üzerinde değerlendirmeyi yaptıktan ve yaşanılan sorunlara değinildikten sonra genel bir değerlendirme yapacağız.
1- Mükellefler Yönünden Karşılaşılan Sorunlar
“Erzurum grup başkanlığının yetki alanında bulunan Iğdır, Ağrı, Kars, Ardahan, Bingöl, Erzincan ve Bayburt illerinde ikamet eden mükellefler Erzurum ilinin bölge olması özellikle şehir hastaneleri ve diğer hastaneler başta olmak üzere birçok ihtiyaçları için hafta da bir veya iki hafta da bir muhakkak Erzurum iline geldiği herkesçe bilinmektedir. Bundan dolayı da mükelleflerden (bizlerden) talep edilen defter belge ve diğer bilgileri bir iki hafta içerisinde muhakkak müfettişlere ibraz edebiliyoruz.
Yine bölgede bulunan iller Erzurum grup başkanlığının kapatılması üzerine Ankara Grup başkanlığının yetki alanına girmişlerdir. Dolayısı ile bu bölgelerde (illerde) ikamet eden mükellefler (bizler) vergi incelemesi için Ankara’ya gitmek zorunda kalmış olacağız. Erzurum’a günü birlik gelen ve akşamleyin evine ve işine dönen mükellef Ankara’ya gittiğinde ise hem 2 gün yolculuk yapmış olacak hem de işini yapamamış veya 2 günlüğüne başka bir kişiye bırakmak zorunda kalacaktır.
2 günlük konaklama parası vermiş olacak 2 gün yolculuk yapmış olacak ve daha fazla bir yol parası ödeyerek Ankara’ya gidecektir. Bu ise biz mükelleflere fazladan bir maliyet oluyor.
Diyelim ki Mükellef Ankara’ya çağrılmadı bu kez de Vergi Müfettişleri Ankara’dan Bayburt iline gitmiş olacak. Bayburt iline de gitmesi için ilk önce uçakla Erzurum’a gelecek Erzurum dan da 2 saatlik bir yol daha gidecek ve sonun da Bayburt iline gitmiş olacak. Bu gidiş geliş ve uçak paraları daha mı az maliyetli idi de Erzurum ilinde mevcut olan grup başkalığı kapatıldı. Bu durum mükellef hakları genelgesinde belirtilen hususlara da aykırılık teşkil etmektedir. ” Şeklinde tarafımıza ulaşan hususlara kısaca değindik.
2- Mali Müşavirler Yönünden Karşılaşılan Sorunlar
“Biz mali müşavirler mükelleflerin tabiri caizse elleri ve kollarıyız. Hemen hemen her işlerini bizler yapıyoruz veya takip ediyoruz. Bundan dolayı yukarıda zikredilen tüm hususlar bizler için de geçerlidir. Çünkü çoğu meslek mensubuna mükellefler tarafından verilen vekâletname ile işleri bizler takip ediyoruz. Hatta son zamanlarda tarhiyat öncesi uzlaşma hususlarını vergi inceleme tutanaklarına alınmadığını beyan eden bazı mükelleflerimiz oldu. Bunun sebebi ise tarhiyat öncesi uzlaşma için bizleri Ankara’ya çağırmamak için yapıldığını düşünüyoruz. Bundan dolayı mükelleflerimizi mağdur edecek tüm hususlar bizlerinde dolaylı olarak mağdur olmasına sebep olmaktadır. Bu uygulamalara son verilerek en azından her bir coğrafi bölgede en az bir grup başkanlığının kurulmasını talep ediyoruz” Şeklinde tarafımıza ulaşan hususları aktardıktan sonra Vergi Müfettişlerinin yaşamış olduğu sorunlara değineceğiz.
3- Vergi Müfettişleri Yönünden Karşılaşılan Sorunlar
“ Vergi müfettişleri yönünden karşılaşılan en büyük sorunlardan birisi de hiç şüphesiz her inceleme görevi için mükelleflerin bulunduğu illere/ilçelere en az 2 kere turneye gitmeleridir. Bunların birincisi Vergi İncelemesine Başlama Tutanağı diğeri ise Vergi İnceleme Tutanağı tutmaktır. Her iki tutanak içinde üzerinde mevcut olan işleri bırakıp yine yukarıda sayılan illere aktarmalı olarak gitmektir. Ayrıca ek tutanak tutulmasını gerektirecek herhangi bir ek tespitin yapılması durumun da bu ile/ilçeye 3 kez gidilebileceği göz önünde bulundurulduğunda vergi müfettişi meslektaşlarımız hayatlarının çoğunu yerleşik hayata geçirmeden devam ettirmiş olacaklardır.
Özellikle evli olan meslektaşlarımız bu sürede çocuklarını okula götürüp getiremeyecek ya özel servislere kısa süreliğine yazdıracaklar ya da eşleri kendi imkânlarıyla çocuklarını okula götürüp gelecektir.
Öte yandan meslektaşlarımız tarafından daha önceden 30 büyükşehirde mevcut olan grup başkanlıkları göz önünde bulundurarak yine bu illerde görev yapan kamu görevlileri ile ya evlendiler ya da eşini bu ile eş durumundan dolayı getirdiler. Fakat bu illerde görev yapan çoğu meslektaşlarımızın eşlerinin çakılı kadroda olmaları nedeniyle eşlerini bu illerde bırakmak zorunda kaldılar. Bu illerde kalan meslektaşlarımız bir (1) yıldan fazla süredir eşinden ve çocuklarından ayrı yaşamak zorunda kalmışlardır. (İstenildiği takdir de meslektaşlarımızın isimleri ile bulunduğu daire başkanlıklarını paylaşabiliriz.)
Yine birince derece yakını hasta olan bazı meslektaşlarımızın devam eden tedavi süreçleri (kanser hastası) kapatılan grup başkanlıklarının bulunduğu illerde olması ve tedavi süreçlerinin burada devam etmesi gerektiğinden dolayı bu meslektaşlarımız ailelerini ve birinci derece akrabalarını bu illerde bırakmak zorunda kalmışlardır.
Ayrıca vergi incelemeleri şuan vergi müfettişleri tarafından bireysel turne esasına göre sürdürülmektedir. Bu ise vergi müfettişlerinin gittiği illerde yalnız çalışmalarına sebebiyet vermektedir ki bu husus özellikle “sahte belge düzenleme, ihbar incelemeleri ve tefeci” incelemelerinde vergi müfettişleri için bir risk unsuru olduğundan bireysel turne esasından vaz geçilip, bölgesel turne esasına geçilmeli ve her turne bölgesine de en az 3 vergi müfettişi görevlendirilmelidir.” Şeklinde tarafımıza ulaşan hususlara da değinmiş olduk.
Yukarıda saymış olduğumuz bu sorunlar hemen hemen her grup başkanlığında görev yapan hem vergi müfettişlerinin hem de bu grup başkanlıklarının yetkisin de bulunduğu mükellefler ile meslek mensuplarının ortak sorunları olup bu ortak sorunları en aza indirecek çözüm önerileri hem siyasi irade den hem de Vergi Denetim Kurulu Başkanlığından talep edilmektedir.
Sonuç;
Kapatılan grup başkanlıklarının kapatılması sürecinde göz önünde bulundurulduğu söylenilen vergi gelirleri ve tahakkuk/tahsilat oranlarının dikkate alınarak kapatılması hususu kanaatimizce yanlıştır. Çünkü vergi denetiminde kar/zarar ya da gelir/gider ayrımı yaparak vergi denetimi sağlanamaz. Diyelim ki 3 bin nüfuslu bir ilçe için burası çok küçük bu ilçeye polise ya da askere gerek yok diyemezsiniz. Ya da bu ilçeye sağlık ocağına veya hastaneye ihtiyaç yok diyemezsiniz. Denetim de de en azından her coğrafi bölgede en az 1 tane denetim birimi olmalıdır.
BAĞIMSIZ DENETÇİ/MALİ MÜŞAVİR
EMRULLAH ÖNALAN
