Punto:
Dinle
يُدَبِّرُ الْاَمْرَ مِنَ السَّمَٓاءِ اِلَى الْاَرْض
“Allah, gökten yere kadar bütün işleri yönetir …” (Secde 5)
Bir şeyin bir amaca göre hareket ettirilmesi o işin yönetilmesi anlamına gelir. İdare etmek, düzenlemek, yönlendirmek, üretmek, dağıtmak, bir şemaya yahut plana göre işleri başlatıp sonlandırmak, hep yönetmekle ilgilidir.
Akla ve tecrübeye dayanan yönetim süreçleri zamanı ve mekânı en iyi şekilde kullanır. Yönetme eylemi mutlaka bir amaç doğrultusunda gerçekleşir. Bir ev hanımı mutfakta yemekle meşgulse faaliyeti bir amaca yöneliktir; fabrikanın makinaları harıl harıl çalışıyor ve ürettiği mallar stoklanıyorsa bu üretim bir amaç doğrultusunda gerçekleşiyor demektir; traktör tarlayı sürüyorsa bu faaliyet amaçlı bir faaliyettir, öğretmen sınıfta ders anlatıyorsa bu da yine amaçlı bir gayrettir.
İnsanın faaliyetleri nasıl belli amaçlara uygun gerçekleşiyorsa dünya ve ahiret işleri de ilahi amaçlara göre gerçekleşir. Varlıklar; içten dıştan, çeşitli zaman ve mekân boyutlarında, insan aklının asla alamayacağı muazzam bir düzen içinde yaratılmakta, yaşatılmakta ve hayatlarına son verilmektedir. Zerreden kürreye kadar, bitkiler, hayvanlar, insanlar, melekler, cinler… İlahi bir amaç doğrultusunda, belirlenmiş bir zaman ve mekân aralığında, gözüküp yok olmaktadırlar.
Varlıkların ne kendileri ne de tabi oldukları İlahi sistem hiç bozulmuyor! Ne güneş, ne güneş sistemi, ne galaksiler, ne dünya, ne de varlıklar… Bozulmuyorlar, çünkü Allah tarafından yaratılıp yönetiliyorlar.
Vücuttaki her organ diğer organlarla bütünleşmiş, fizik ve ruhsal yapı da kâinatla entegre edilmiştir. İnsanın kalbinin atım ritmi, vücudunun ısı ayarları, koku, ses, temas sistemleri… bedeni kullanan ve kendine ‘ben’ diyen varlıkla ilgili değildir. İnsandaki her his, her organ, her parça, Hak tarafından yaratılmakta, her organ yerli yerine monte edilmekte, her organın çalışma sistemi, dış dünya ile ilgili ayarları yapılmakta ve bu yapı belirlenmiş ömrünün sonuna kadar yönetilmektedir.
İnsanın ölüm sonrası hayatı da bir diğer yönetim aşamasıdır.
Sonuç: Bir amaç nedeniyle, akıl ve irade verilen insanın yapma ve bozma eylemleri Allah’ın koyduğu sınırlara tabidir. İnsan, iradi ayrıcalığını kullanırken yaptığı işler iki sonuç doğuracak tarzda planlanmıştır; cennet veya cehennem! Akıllı insan, cüzi iradesine açılan imtihan alanına bakmayıp, yöneten olmadığını, yönetilen olduğunu anlayarak, Allah’a, emrettiği şekilde kulluk eden kimsedir.
