Punto:
Dinle
Bu köşede “Sorun Eğitim Sisteminde mi, Yönetiminde mi?” başlıklı bir yazımda MEB’de eğitim yönetimi konusunda değerlendirmelerde bulunmuştum (bk. 21 Aralık 2017)…
MEB’de durum böyle iken üniversitelerimizde durum nedir?
Zaten yazımda belirttiğim raporda, üniversite yönetimine yer verilmemesine dikkat çektiğimi de hatırlatmak isterim... Bu nedenle bu yazımda üniversite yönetimi irdeleyeceğim…
Akademisyen sayısı…
Üniversitelerde yönetici oranını belirlemek için işe ne kadar akademisyen var veya yönetici olabilecek akademisyen havuzundaki sayısal verileri ortaya koymamız gerekir…
YÖK’ün 2016-2017 verilerine göre, ülkemizde 22 bin 535 profesör, 14 bin 201 doçent, 34 bin 652 yardımcı doçent ve 9 bin 367 öğretim görevlisi bulunmaktadır…
Bunlara üniversite yönetiminde hiç yer verilmeyen veya nadiren yer verilen okutman (9 bin 799), uzman (3 bin 774), araştırma görevlisi (45 bin 321), çevirici (20) ve eğitim-öğretim planlamacısını (35) dâhil ettiğimizde ülkemizde toplamda 151.763 akademik personel bulunmaktadır…
Öğretim üyelerinin (Prof., Doç., Yrd.Doç.) toplamı 71 bin 390’dır… Yine öğretim görevlilerinin de akademik yöneticilikte düşük oranda da olsa atandığı dikkate alındığında üniversitelerde yönetici havuzu 80 bin 757 akademisyenden oluşmaktadır…
Peki! Bunların ne kadarı üniversite yöneticisi olarak görev yapmaktadır?
Akademik Yöneticilikler…
Bu soruyu cevaplamak için ülkemizdeki akademik birim ve bunlardaki yöneticilik statülerinin sayısını bilmek gerekir (bk. www.yok.gov.tr). Ülkemizde yönetici ataması yapılabilecek akademik birim sayıları şu şekildedir:
-Üniversite: 183 tane (6 tanesi vakıf MYO statüsünde).
-Fakülte sayısı: 1.635
-Yüksekokul (YO): 464
-Meslek Yüksekokulu (MYO): 955
-Bölüm: 17.622
-Enstitü: 673
-Uygulama ve Araştırma merkezi: 2894
Üniversite Yöneticileri…
Bu akademik birimlere akademisyenler arasından yönetici atanmaktadır… Bu yöneticilerin 2547 Sayılı YÖK Kanununa göre hangi unvandaki akademik personel arasından atandığının açıklanması konunun anlaşılmasını sağlayacaktır. Bunu kısaca şu şekilde belirtebiliriz:
Bir üniversitede en üst yönetici olarak 1 rektör, 3 rektör yardımcısı görev almaktadır. Açık öğretim yapanlarda rektör yardımcısı sayısı ise 5’tir. Bazı üniversitelerde kanunen uygun olmadığını düşündüğüm tedviren atamalarla rektör yardımcısı daha da fazla olabilmektedir. Rektör ve yardımcılarına atanmak için profesör olmak gerekir…
Fakültelerde en üst yönetici olarak bir profesör dekan atanmaktadır. Ayrıca 2 dekan yardımcısı öğretim üyeleri (Prof., Doç., Yrd. Doç.) arasında atanmaktadır…
Yüksekokullarda 1 müdür, 2 müdür yardımcısı görev almaktadır… Öğretim elemanlarının tamamı bu görevleri yapabilir…
Meslek yüksekokullarında öğretim elemanları müdür (1 adet) ve 2 müdür yardımcısı olarak görev yapabilir…
Enstitülüler lisansüstü eğitim yapılan akademik birimler olduğunda yöneticileri öğretim üyeleridir… Bunlarda da öğretim üyesi kadrosunda 1 müdür, 2 müdür yardımcısı görev yapmaktadır…
Uygulama ve Araştırma merkezlerinde 1 müdür, 2 müdür yardımcısı görevlerine, hazırlanan yönergesine göre öğretim elemanları arasından atanmaktadır…
Bölümlere öğretim üyesi olan akademisyenler başkan olarak atanmaktadır. Bölümlerde de, 2 yardımcısının görevlendirmesi mümkündür…
Bunların yanında 29 bin 033 anabilim dalı ve bunların başkanları var…
Yukardaki bilgilerden yararlanarak tüm yönetici kadroların dolu olduğunu düşündüğümüzde basit bir matematiksel hesapla şu sonuca ulaşabiliriz:
Rektör ve Rektör yardımcısı: 550 (Tamamı profesör)
Dekan ve dekan yardımcısı: 4 bin 905 (Çoğunluğu profesör)
Yüksekokul müdürü ve yardımcısı: 1 bin 392
Meslek yüksekokulu müdürü ve yardımcısı: 2 bin 865
Enstitü müdürü ve yardımcısı: 2 bin 19
Bölüm başkanı: 17 bin 622 (yardımcıları dikkate alınmadı)
Uygulama ve Araştırma merkezi: 7 bin 782
Bu akademik yöneticilik toplamı: 37 bin 135
Rektör, dekan, MYO, YO ve enstitü müdür yardımcısı olan akademik personel sayısı ise 11 bin 731’dir… Bu yönetici toplamının sadece öğretim üyesindeki payı %16,43’dür…
Ancak üniversitelerdeki tüm yöneticilikler (37 bin 135) dikkate alındığında daha yüksek bir oran (%52,02) söz konusudur…
Son söz: Dümenci/kaptan sayısı kürekçi sayısından fazla ise yarışı kaybetmek mukadderdir…
