Punto:
Dinle
Pandemi ile birlikte ağırlaşan ekonomik tablo Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeleri ciddi olarak etkilemekte, hanehalkı alım gücünü de önemli ölçüde düşürmektedir. Yeni, adil ve insani bir ekonomi modelinin ortaya konulması gerçeğini görmek zorundayız. İnsanlık çok büyük bir buhranda ve yeni bir çıkış yolu arayışında. Yeni bir ekonomi ve insani model olarak insanlığa çare olacak doğru bir reçete olarak uygulanmayı bekliyor. Temelleri batı da ayılan ve izm ile biten bütün sistemler çöktü yada çökmeye mahkûm. Komünizm, sosyalizm, kapitalizm, keynesçilik, merkantilizm, liberalizm, faşizm, emperyalizm gibi. Çünkü insani ve vicdani hiçbir yönü bulunmuyor.
Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler küresel faiz, ilaç, gıda, silah, sanayi, teknoloji, yazılım ve enerji lobisine bağımlı hale getiriliyor. Yapılan bütün mal ve hizmetler faizi ödemeye bile yetmemektedir. Bu nedenle yeni ve faizsiz ekonomi modeli acil ve önemli bir ihtiyaç olarak yeniden gündeme gelmiştir. Bu konuda daha önce uygulanmış ve uygulanmakta olan çok sayıda yöntem ve sistem uygulanabilir.
Yeni Ekonomik Model konusunda çeşitli yaklaşımlar var. Mikro ve makro olarak ele alınabilir. Detaylıca bütün yaklaşımlar incelenmelidir. Bu sistem için iki boyutlu çalışma yapılması gerekiyor. 1. Reel sektör, mal ve hizmet piyasaları. 2. Finans Sektörü, para menkul kıymet piyasası gibi iki boyutlu süreç aynı anda işletilmesi gerekiyor. Reel sektör ve serbest piyasa; barter ve trampa gibi mal ve hizmet üretimi, gıda ve tarım ürünlerinin dağıtımı, değişimi gibi takas yöntemini kullanabilir ve "Medine Ortak Pazarı" gibi bir ortak pazar oluşturulabilir.
Koronavirüs sonrasında ağırlaşan ekonomik tablo, ülkeleri İMF gibi yapılara mahkûm etmektedir. Bu nedenle ülkeler kendi "Ulusal Ekonomi Modelini" geliştirmelidir. Bizim bu konuda köklü bir geçmiş tecrübemiz var. "Ahi teşkilatları" gibi gümüzde üretime yönelik kooperatif, esnaf ve sanatkar ve meslek odaları gibi kurumlarla sağlanabilir. Finans sektörü ve menkul kıymet piyasaları ise; faizsiz swap ve diğer uluslararası hizmetleri işlem ücreti, aracılık ve danışmanlık hizmetleri ile faiz kullanmadan bu işlemleri gerçekleştirebilir.
Ekonomi'de, faiz, riba, karaborsa, fahiş fiyat, haksız kazanç gibi yöntemler adaleti ve ticari ahlâkı bozmaya neden olduğundan İslam da yasaklanmıştır. Sosyal yardım ise dini bir görev kabul edilmiştir. İnfak kurumu sosyal dayanışmayı ve adaleti sağlayan bir uygulamadır. Zekat, fitre, sadaka, bağış, karz'ı hasen ve zimem defteri gibi dini ve güzel ahlak örnekleri toplumumuzda yaşanmıştır. Ulusal Ekonomi Modeli, Üretim Ekonomi Modeli, Faizsiz Ekonomi Modeli gibi pilot olarak başlatılarak aşama aşama gerçekleştirilebilir. Köy ve mahalle, kasaba, belde ve ilçe, il, bölüm ve bölge, ülke, kıta ve dünya çapında uygulanabilir.
Mevcut küresel sistemde bu şekilde faiz sistemi ile çalışmakta, üretim ve ticaret faize endekslenmiştir. Bu sistem aşılabilir. Medine Ortak Pazarı ve Ahi Ekonomi Modeli gibi bir örnek üzerinden hem mal ve hizmet ticareti hemde faizsiz finans hizmetleri sunulabilir. Dünya da gündeme geldiği gibi ülkemizde de gündeme gelmiştir. Çok sayıda önemli isim bu alanda çalışmıştır. Faizsiz Ekonomi ve faizsiz Bankacılıkta Merhum Başbakan Necmettin Erbakan Hoca 1970'lerde bir çalışma yaptı ve engellendi. 54. Hükümette 11 ayda havuz sistemi ile denk bütçe yapmayı başardı. "Adil Düzen ve Havuz Sistemi" geliştirilebilir. Bugün yeniden uygulanabilir. Rusya da faizsiz bankacılık konusunda bir çalışma başlatıldı.
Mevcut Bankalar başta olmak üzere; İslam Kalkınma Bankası, Merkez Bankaları, Darphane ve İller Bankaları, Kamu, Özerk ve Özel Bankalar, Katılım. Bankaları, Borsalar bu sistemde faiz uygulamadan kâr elde ederek insani ve ahlaki bir sistemi devam ettirebilirler. Alternatif olarak, faiz yerine kâr payı veya farklı bir uygulamada olabilir. Borç senedi olarak da düşük oranda sukuk kullanılabilir. Bazı teknik detaylar var üzerinde çalışılması lazım. Bunlar aşılabilecek sorunlardır.
Üretime endeksli, değerleme ve değişim aracı olarak dünya çapında geçerli bir merkezi para birimi olabileceği gibi yerel para birimleri de kullanılanılabilir. Banknot gibi kağıt para olabileceği gibi altın, gümüş, bronz, bakır, demir gibi madeni paralarda kullanabilir. Bu konunun, gerçekleşmesi için komplike bir yapı gerekiyor. Banka, para, borsa, oda dışında, barter, trampa ve swap gibi takas yöntemleri, dijital para ve dijital sistemler ve diğer seçenekler'de kullanılabilir.
İMF, Duyûn-i Umumiye, Moratoryum ve Konsolidasyona gitmemek için "Ulusal Ekonomi Modeline" dönülmelidir. Uluslararası boyutu D-8, İİT, Türk Birliği, Arap Birliği, ASEAN, İSEDAK gibi, ayrıca Devlet ve Hükümet, Kamu ve Özel Sektör, İş İnsanları, Sanayiciler Organize Sanayi Bölgeleri ve Kooperatifler, Odalar, Borsalar, Girişimciler, Yerel Yönetimler, Üniversiteler, Medya ve Sivil Toplum Kuruluşları boyutları ile bütün bir sistem olmalıdır.
Teknik ve teferruatlı bir konu. Burada kısaca değinmeye çalıştık, ihtiyaç duyulması halinde bütün ayrıntılarıyla birlikte katkı sunabiliriz. Güçlü Ekonomi ve Güçlü bir Türkiye için biz hazırız. Ekonomik bağımsızlığımızı da ilan etmeliyiz. Cumhuriyetin İlanı'nın 97. Yıldönümünde Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve Silah Arkadaşlarını rahmet ve minnetle yâd ediyorum.
Şener Mengene
Stratejist-Araştırmacı-Yazar
Strateji Enstitüsü Genel Müdürü
