Suriye'de hangi Türk kurumu stratejik hata yaptı?
Suriye'de 2011 yılından bu yana devam eden silahlı çatışma, Birleşmiş Milletler'in kuruluşundan bu
yana bölgede yaşanan en büyük insani krizlerden birine yol açtı. Tahminlere göre ülkenin geniş
kesimlerinde yaşanan şiddetli çatışmalarda birkaç yüz bin ölü ve bir milyondan fazla kişi de yaralandı.
Birleşmiş Milletler'e göre Suriye'de 16,7 milyondan fazla insan şu anda insani yardıma muhtaç
durumda ve milyonlarca insanın açlık tehlikesiyle karşı karşıya olduğu değerlendiriliyor. Maalesef
Suriye’de yaşanılanlar büyük güçlerin rekabeti çağına geri dönüldüğünü hatırlattı.
Suriye hayatta kalma başarısı gösterdi
2011'de Suriye iç çatışmasının başlangıcından bu yana, başta ABD olmak üzere Batılı ülkeler ve
Körfez'deki dostları, Suriye rejiminin devrilmesi üzerine bahis oynadılar.
Güçler elbette kıyaslanamazdı, ancak Suriye rejimi inanılmaz bir hayatta kalma yeteneği gösterdi.
Bugüne bakıldığında Suriye'de uluslararası terörün yenildiği görülebiliyor. Bu, Suriye devletinin
korunmasını ve ekonomik iyileşmeye ve mültecilerin geri dönüşüne geçişin başlatılmasını mümkün
kılan bir durum.
Soçi'de düzenlenen Suriye Ulusal Diyalog Kongresi kararları uyarınca Astana sürecinin garantör
ülkeleri Rusya, Türkiye ve İran, Anayasa Komitesi'nin oluşturulması konusunda birçok çalışma
yapıldı. Hükümet ile muhalefet arasında anlaşma sağlandı.
ABD Fırat'ın doğusundan çekildi mi ?
Fırat'ın doğu kıyısından, ABD çekildiğini duyurdu. Bununla birlikte orada oldukça büyük ve ciddi
askeri üsler de dahil olmak üzere birkaç düzine askeri tesis kurdukları bir sır değil. Halen sembolik
askeri birlikleri bulunuyor.
Amerikalı sığır çobanlarının kendileriyle işbirliği yapan PKK/YPG birliklerini silahlandırdıkları da
ayan beyan kabak gibi meydanda. Türk yetkilierin her fırsatta ABDli muhataplarına şu soruyu
sordular; bu silahlara, bu askeri tesislere bundan sonra ne olacak?
En iyi ve tek doğru çözüm bu toprakların Türkiye ile anlaşmalı olarak, Türk güvenlik güçlerinin de
desteği ile Suriye Hükümeti, Suriye silahlı kuvvetleri ve Suriye idari yapılarının kontrolüne
devredilmesi olabilir.
Suriyeli yetkililer Türkiye için güvenlik tehditi oluşturan terörist unsurlara karşı Türkiye'nin taleplerini
göz önünde bulunduracaktır. Suriye Devleti egemenliğini tesis edene kadar Türk ordusu bölgeyi
küresel ve bölgesel terörist unsurlardan arındırmayı sürdürecektir.
Türkiye'nin Suriye poltikası var mı?
Biz Türklerin kervan yolda düzülür atasözü aslında bu durumu çok net açıklıyor. Benim cevabım evet
Cihanşümul Kadim Türk Devletinin elbette Suriye poltikası var. Suriye krizi başlamadan önce Ankara
ve Şam arasındaki müşterek bakanlar kurulunu toplamaya kadar götüren irade işte bu iradedir.
Suriye krizi başladıktan sonra ABD ve diğer batılı ülkelerin Suriye'ye İslamcı terörist ihracına göz
yuman hükümetin ise milli ve yerli bir Suriye poltikasının olduğu söylenebilir mi?
Türkiye'nin Suriye politikası nedir? Bu politika Dışişleri , TSK, MİT veya diğer kurumların birlikte
uyum içerisinde yürüttükleri bir stratejinin ürünümüdür?
Veya ilgili her kurumun münferit farklı uygulamaları mı söz konusudur? Kimin hangi telden çaldığı o
nedenle mi bilinmemektedir? Bu süreci yöneten maestro kimdir veya hangi kurumdur? Eğer varsa
devlet aklı bu sürecin neresindedir ?
ABD’nin Suriye perspektifi bizim bakış açımız olamaz!
Sussan olmuyor, susmasan olmaz / Dil dursa hâkim bey tende can durmaz / Yazsan olmuyor,
yazmasan olmaz / Kaleme tedbir koma, tek durmaz şarkı sözünde olduğu söylemeye dilim varmıyor Ama; yoksa küresel egemen güç ABDnin Greater Middle East/Büyük Orta Doğu projesinin yol izini
süren bir oldu bitti midir?
Bu kabullenmenin perde arkasında küreselleşme kapsamında ABDnin; BOP çerçevesi içinde yer alan
ülkelere yönelik sunduğu tercihler mi etkilidir? ABDnin emperyalist çıkarları doğrultusunda uyum
içinde işbirliğini önemseyen ve benimseyen yerel siyasi aktörlere dokunulmayacağı garantisi etkili
olmuşmudur? Bu garanti kadar bizimle çalışmayan gider tehdidi ikna yöntemi yerine geçmiş midir?
22 Arap ülkesinin yanı sıra İran, Afganistan, Pakistan, Türkiye ve İsrail'den oluşan heterojen bir alanı
kapsayan Amerikan çalışma belgesi ile Büyük Orta Doğu projesi, Orta Doğu toplumlarını hedef alan,
çağdaş uluslararası ilişkilerde benzeri görülmemiş bir ulusötesi tehdid üretilmesine ne demeli ?
Aşırılıkçılık ve etnik ve mezhepsel bölünmelerin oluşturduğu tehdidleri planlayarak, kuvveden fiile
dönüştürerek, Greater Middle East/BOP ile Amerika yaşadığımız bölgeye önce sözde dışsal siyasi
modeller dayattı sonrasında ise askeri işgali denedi.
Kendi emperyalist çıkarlarını önceleyen ABD’nin, bırakın meşru güvenlik kaygılarımızı giderecek
etkili adımlar atmasını, Türkiye'nin sınır güvenliğini tehdit eden terörist unsurları silahlandırarak
düşmanca tavır sergilemesini Türk kamuoyunu yakından izliyor.
ABD Suriye krizini sürdürülebilir bir mecraya yöneltmiş lakin Suriye halkının büyük umud bağladığı
Türkiye maalesef hem kendisi hem de kardeş Suriye halkının çıkarları açısından krizi çözmek için
bütünsel bir strateji geliştirilememiştir.
Hatanın dönüleceğı yer
Suriye muhakefetinin meşru temsilcileri kabul edilen Suriye Ulusal Koalisyonu ve Suriye Geçici
Hükümeti’nin, bazı kısır çekişmeler ve reelpoltik düşünemeyen bürokrat tasarrufu yüzünden güdük
kaldığı herkesin malûmu.
Şimdiye kadar inşa edilen ne varsa mesela Azez de istihbarat başkanının aracının kurşunlanması ile
Kayseri'deki olaylar sonrasında Türkiye'nin asker, polis, gizli servis ile kontrol ettiği şehirlerde Türk
bayraklarının yakılması, Türk tırlarına ve o bölgedeki banka, PTT vs gibi Türk kurumlarına
saldıırılması ile çökmüştür. Hiç şüphesiz bu, geçmişten gelen yanlış uygulamaların neticesidir.
Tüm bunlar; bayrak yakanlar, PKK/YPG teröristlerin işidir denilerek geçiştirilemez, örtbas edilemez.
Eğer bu unsurların işiyse bir güvenlik zaafı vardır. İlgili birimler maalesef görevlerini yerine
getirememiştir. Ortada bir başarısızlık vardır.
Evet Türkiye terörist unsurlara karşı yüzlerce şehit vererek, Suriye'de öngörülemeyen bir askeri
başarı sağlamıştır. Milyonlarca Suriyeliyi ülkesine kabul ederek insanı yardımını esirgememiştir.
Bununla birlikte Suriye Ulusal Koalisyonu ve Suriye Geçici Hükümeti’nin sahanın nabzını tutamadığı,
sahayı kontrol edemedikleri, onların beceriksizliği nedeniyle Suriyede sınır bölgesinde yaşayan halkın
Türkiye aleyhtarı bir çizgiye yönlendirildiği görülmektedir.
Unutmayalım; Suriye ve Türkiye bölgede istikrar ve güvenliği korumak için birlikte çalışmak zorunda.
Bence Şamla masaya oturmadan önce işe Suriye Ulusal Koalisyonu ve Suriye Geçici Hükümeti’nin
figüranlarını, gerçek aktörlerle değistirerek başlanmalı.
Seçilmiş Kaynakça
https://www.bmz.de/de/laender/syrien
https://russiancouncil.ru/projects/regional/middle-east/
https://www.mfa.gov.tr/turkiye-suriye-siyasi-iliskileri-.tr.mfa
https://m.lenta.ru/articles/2016/10/13/syrian_war_of_the_worlds/ http://carnegieendowment.org/publications/index.cfm?fa=view&id=1480
https://www.cairn.info/revue-critique-internationale-2005-1-page-79.htm
http://www.esisc.org/publications/analyses/apres-annapolis-quel-role-pour-la-syrie-au-moyen-orient
https://www.imf.org/fr/Publications/fandd/issues/2023/09/POV-shifting-sands-vali-nasr
https://www.brookings.edu/articles/the-new-u-s-proposal-for-a-greater-middle-east-initiative-an-evaluation/
https://www.atlanticcouncil.org/programs/middle-east-programs/syria-portfolio/syria-strategy-project/
https://www.csis.org/analysis/greater-middle-east-arab-spring-axis-failed-states
https://www.bpb.de/shop/zeitschriften/apuz/221176/der-nahe-osten-2025-drei-zukunftsszenarien/
https://www.mid.ru/ru/foreign_policy/vnesnepoliticeskoe-dos-e/krizisnoe-uregulirovanie-regional-nye-
konflikty/obstanovka-v-sirii-i-perspektivy-vnutrisirijskogo-dialoga/
https://turkish.aawsat.com/arap-dünyasi/5036182-kamyonlar-yakıldı-Türk-bayrakları-indirildi-halep-kırsalında-
suriye-türkiye
https://www.tv100.com/suriyede-turk-bayraklari-indirildi-atese-verildi-kamyonlarin-camlari-kirildi-suriye-
gecici-hukumetinden-aciklama-geldi-haber-765155
