Punto:
Dinle
MEB kısa süre önce ortaokullardan liselere geçiş sınavını açıkladı. Liseye geçişlerde merkezi bir sınavın var olması olumlu bir durumdur. Ancak bu açıklama sonrası tartışmalar bitmedi…Eğitim planlaması yapılırken nüfus artışımız, genç nüfusumuz dikkate alınmalıdır… Türkiye’nin 2016’da yıllık nüfus artış hızı, binde 13,5 olarak gerçekleşti ve 1,3 milyon bebek doğdu. Bu bebekler 4-5 yıl sonra okula başlamaktadır… Bu 1 milyonluk artan nüfusumuz (hamdolsun) için mevcut eğitim imkânları kısa sürede yetersiz hale gelmektedir…
ELEME VE YÖNLENDİRME YETERLİ DEĞİL
TÜİK verilerine göre 2015-2016 döneminde ilkokulda 5,4, ortaokulda 5,2 ve lisede ise 5,8 milyon öğrenci bulunmaktadır. Bu verilere göre eğitimde “eleme ve yönlendirme” olmadan bir üst eğitim kademesine öğrencilerin devam ettiği söylenebilir.
Yönlendirme yapılabilirmi? Lisede eğitim-öğretim gören 5,5-6,0 milyon kadar öğrencininyaklaşık 3 milyonu genel ve 2 milyonu mesleki ve teknik bulunmaktadır. Bu rakamlara dikkate alınsa bile öğrencinin en az %50’inin sınav yapmadan mesleki eğitime yönlendirilmesin mümkündür. Yönlendirilecek öğrenci sayısının daha yüksek olduğunu düşünüyorum… İşte alttan gelen çok sayıda öğrencinin varlığı ve yönlendirmenin yapıl(a)maması geçişlerde sınavları zorunlu kılmaktadır.
LİSELERE GEÇİŞ
İlkokuldan ortaokula geçiş sınavsız; ortaokuldan liseye geçiş ise sınavla yapılmaktadır. .Bu durum da çelişkili!
Ortaokulda 5,0-5,5 milyon öğrencinin basit bir hesaplama ile 1,3-1,4 milyonu son sınıftadır. Bu öğrencilerinbüyük kısmı kaliteli liselere gitmek istemektedir…
2016-2017’de 1 milyon 192 bin 660 öğrenciden 1 milyon 19 bin 577 kişi tercih yapmıştır. Kaliteli liselere (buna Anadolu ve bazı liseler dâhil) gitme yönünde yoğun bir talep vardır/olacaktır.Kaliteli liselerin (Fen ve Sosyal) kontenjanı ise 35.000 civarındadır. Bu arz ve talebe göre sınavsız bu seçimi adaletli/eşit bir şekilde yapmak zordur. Talebi karşılamak için 2.434 Anadolu lisesinin bir kısmının da kaliteli lise sınıfına dahil edilmesi gerekir…
MERKEZİ SINAV
Eğitim kademeleri arasında sınavın tamamen kaldırılmaması doğru bir yaklaşımdır. Fen/sosyal ve Anadolu liseleri (üniversitelerde benzer) öğrenci kabulünde talep eden öğrenci sayısının kontenjanlarından daha yüksek olduğu dikkate alındığında sınav bir ihtiyaçtır. Eğitim kurumlarının (Üniversite, Fen lisesi vs) öğrencisini kendisi direk seçen (kabul eden) bir sistem benimsenmediğine göre adalet ve eşitliği sağlamak için merkezi sınav uygulamalarına devam edilmesi yerinde bir karardır.
Yeni düzenleme ile bazı okulların/öğrencilerinbaşarısız olarak etkilenmekten kurtulacak olması, öğrencilerin sadece bir kısmının sınavla yerleştirilecek olması ve sınavın isteğe bağlı olması sınav stresini azaltması yönüyle olumlu karşılanabilir...
Yeni sistemin başarısı “bölgeler ve okullar arası farklılığın” dikkate alınmasına bağlıdır. Türkiye’de en yüksek ortalama puana fen okuryazarlığı ve okuma becerilerinde Batı Marmara; matematik okuryazarlığında ise Ege Bölgesi sahiptir. Bu üç alanlar en düşük ve en yüksek bölge arasındaki puan farkı sırasıyla 66, 74 ve 72’dir. En düşük bölgeye göre en yüksek bölgelerde %20 daha yüksek başarı ortaya çıkmıştır.
Okul türleri arasındaki puan farklılığı önemli bir konudur. Örneğin, fen okuryazarlığı puanlarındaki okullar arası değişimin oranı ise % 37,1’dir. Bu anlamda fen, sosyal ve Anadolu liseleri arasında bile fark vardır. Bunlara “öğretmen farklılığını” da eklemek gerekir…
Merkezi sınav için öngörülen 60 soru az olup sınavın geçerliliği (güvenilirliğini) tezyif edecektir. Bundan dolayı soru sayısı artırılmalıdır. Sınav konularını halen 8. sınıfta bulunan öğrencilerin durumu dikkate alınarak 8. sınıf konularıyla sınırlandırılmalıdır.
SINAVSIZ…
Sınavsız yerleşecek öğrencilerin yerleştirilmesinin deplanlanması gerekir. İkametlerine en yakın okula yerleştirilmelerde hangi muhitte hangi okul türüne ne kadar talep olduğu tahmini zordur. Okul türüne talep büyük ölçekli şehirlerde sorun teşkil edebilecektir. Bu okullarda kontenjan (arz diye okuyun) öğrenci talebinden az/fazla olabilir. Bu konuda tedbir alınması gerekir.
Son söz: Bölge, okul ve öğretmen farklılığının olduğu yerde sizce kim neyi tercih eder?
