Punto:
Dinle
Yeni adıyla Kuzey Makedonya, Türk-İslam kültürü mirası açısından önemli olduğu gibi Türkiye’nin Balkanlardaki varlığı ve etkinliği bakımından da mühim bir konumdadır. Kuzey Makedonya’da akrabaları olan pek çok Türk vatandaşı bulunduğu gibi, yöredeki Türkler ve Müslümanların da Türkiye’ye ciddi bir gönül bağı bulunmaktadır. Bu doğrultuda Kuzey Makedonya’daki dini, siyasi ekonomik gelişmeler bizi doğrudan ilgilendirmektedir. Kuzey Makedonya’daki dini-İslami hayat ve toplumun temsilcisi, Kuzey Makedonya İslam Birliği’dir. Bu makam Türkiye’deki Diyanet İşleri Başkanlığı ile eşdeğer bir konumdadır.
Kasım 2020 seçimine kadar İslam Birliği Başkanı ve aynı zamanda Başmüftülük makamında olan kişiler, ağırlıklı olarak Türkiye aleyhinde söylemlerde bulunmuş ve ülkedeki Müslümanların sorunlarıyla ilgilenmemişlerdi. Daha çok kişisel çıkar peşinde olmuşlar, bazı vakıf mallarını şahsi menfaatleri doğrultusunda satmışlar veya kullanmışlardı. Bu haliyle İslam Birliği Başkanlığı, İslami miras ve değerlere zarar veren bir makam haline gelmişti.
Kasım 2020’de gerçekleşen seçim doğrultusunda Kuzey Makedonya İslam Birliği Başkanlığı’na Gostivar Müftüsü Şakir Fetahu seçildi. Gostivar, Kuzey Makedonya’daki Türklerin yoğun olarak yaşadığı bir kenttir. Bu seçim sürecinde Kalkandelen (Tetovo) Müftüsü Kani Nesimi, başta Fransa olmak üzere ülkedeki Avrupa ve ABD konsolosluklarının açık bir şekilde desteğini almasına ve yoğun bir algı operasyonu gerçekleştirmesine rağmen seçimde sadece 3 oy alabilmiştir. Gostivar Müftüsü Şakir Fetahu ise 18 oy alarak, başkan seçilmiştir. Seçim sonrası Fetahu: “Bugün Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’ndeki tüm Müslümanlar için harika bir gün, bugün İslam Birliği kazandı, bugün hepimiz, insanlık ve yapıcılık kazandı. Bugün itibarıyla İslam’ı orijinal ve geleneksel ruhuyla temsil etme konusundaki büyük bir güven ve sorumluluğumuz var” şeklinde açıklamada bulundu. Fetahu’nun bu açıklamasındaki satır aralarında önemli mesajlar bulunmaktadır. Buna göre İslam Birliği’nde önceleri dışlanan Türk kökenli müftüler, dışlanmayacaktır. Müslüman Türk halkı, ötekileştirilmeyecektir. Yani etnik ayrımcılık olmayacaktır. Dini hizmetlerden mahrum bırakılan ve ezici olarak Türklerin yaşadığı Doğu Makedonya’daki dini hizmetler hız kazanacaktır. Kuzey Makedonya’da yoğun faaliyetlerde bulunan Ortadoğu kökenli Selefilik/Vehhabilik gibi hareketler ve faaliyetler hız kesecektir. Zira bir önceki İslam Birliği Başkanı olan Süleyman Recebi döneminde Selefilik/Vehhabilik için yaygın bir şekilde çalışma imkân ve ortamı sunulmuştu. Öte yandan ülkede ciddi çalışmalarda bulunan Şiilik için de ortam oluşturulmayacaktır. Tüm Kuzey Makedonya Müslümanlarının mensup olduğu Hanefi-Matüridi eksenli Ehl-i sünnet inancının yeniden filizlenmesi ve topluma anlatılması için çaba harcanacaktır. Özellikle ülkedeki, kendilerini Müslüman Türk olarak tanımlayan esmer vatandaşların dini sorunları ve dertleriyle ilgilenmenin zamanı da gelmiştir. Bu seçim sonucunda ortaya çıkan bir beklenti de bu yöndedir.
Türklerin yoğun bir şekilde yaşadığı Gostivar Müftüsü olan Şakir Fetahu’nun, ülkedeki müftülerin ezici çoğunluğu tarafından seçilmesi: Müftüler, Arnavut ırkçılığı yapan, Türkiye aleyhine çalışan, Batılı konsoloslarla birlikte işbirliği yapan, ülkedeki dini yapı ve vakıfları kendi çıkarı doğrultusunda kullanan, onları satan, Hanefi-Matüridi merkezli Ehl-i sünnet anlayışını dışlayarak, Selefi/Vehhabilerin ülkede kök salması için yeşil ışık yakan ve Şiilere göz kırpan, Müslüman halkın dertleriyle dertlenmeyen, müftülere baskı kurarak mobbing uygulayan, İslam Birliği binasındaki tüm odalara böcek yerleştirerek onları dinleyen ve konuşmalarını onların aleyhinde kullanan, şantaj düzenleyen başkanların tutum ve davranışlarına karşı bir girişim olarak değerlendirilmelidir. Şakir Fetahu da geçmişin tecrübelerini Kuzey Makedonya Müslümanlarının lehine olacak şekilde kullanarak görev yapacağı konusundaki beklentimiz tamdır.
Prof. Dr. Ramazan BİÇER
Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
