Punto:
Dinle
Do?uda üç önemli ismin do?u ve bat? ile ilgili ?u dü?üncelerini bu yaz?da siz okuyucular?mla payla?aca??m. Önce do?u (?ark) kavram?n? yerli yerine oturtal?m.
Do?u (?ng. east; esk. ?ark) herhangi bir yerde gün-gece e?itli?inin oldu?u günlerde güne?in do?du?u yön anlam?ndad?r. Bu tan?m yan?nda DO?U (?ng. Orient) için Bat? kültür alan?n?n d???nda kalan, co?rafi bak?mdan da do?uda oldu?u için bu adla an?lan ve zamanla Müslümanlar?n ya?ad??? bölgeyi anlatan kültür alan? için de kullan?lmaktad?r. Bende ?ark? bat? kültür alan? d???nda kalan kültürler için kullanaca??m. Nitekim bu dü?ünce ?arkiyat (do?ubilim; ?ng. orientalism) Do?u uluslar?n?n co?rafya, tarih, budunbilim, dil, din ve kültürlerini inceleyen, yorumlayan, Bat?'da geli?mi? bilim alan? olarak tan?mlanmas? ile uyumludur.
Akif
Merhum Akif 1918 tarihli “?ARK” ?iirinde ?unlar? söylemekte:
«Ne gördün, ?ark’? çok gezdin?» diyorlar. Gördü?üm: Yer yer,
Harâb iller; serilmi? hânümanlar; ba?s?z ümmetler;
Y?k?lm?? köprüler; çökmü? kanallar, yolcusuz yollar;
Buru?mu? çehreler; tersiz al?nlar, i?lemez kollar;
Bükülmü? beller; incelmi? boyunlar, kaynamaz kanlar;
Dü?ünmez ba?lar; ald?rmaz yürekler, pasl? vicdanlar;
Tegallübler, esâretler; tehakkümler, mezelletler;
Riyâlar; türlü i?renç ibtilâlar; türlü illetler;
Örümcek ba?lam??, tütmez ocaklar; yanm?? ormanlar;
Ekinsiz tarlalar; ot basm?? evler; küflü harmanlar;
Cemâ’atsiz imamlar; kirli yüzler; secdesiz ba?lar;
«Gazâ» nâm?yle dinda? öldüren bîçâre dinda?lar;
Ip?ss?z â?iyanlar; kimsesiz köyler; çökük damlar;
Emek mahrûmu günler; fikr-i ferdâ bilmez ak?amlar! .....
Geçerken, a?lad?m geçtim; dururken, a?lad?m durdum;
Duyan yok, ses veren yok, bin perî?an yurda ba?vurdum.
Mezarlar, âhiretler, yükselen kar??nda dûrâdûr;
Ne topraktan güler bir yüz, ne göklerden güler bir nûr!
Derinlerden gelir feryâd? yüz binlerce âlâm?n;
Topçu
?ark’dan ?ikâyetçi olanlarda biri de Nurettin Topçu’dur. Anadolu irfan? ve ahlâk denince, Sorgulamama uysall???na, gözü kapal? uymac?l??a kar?? yazd?klar?yla; "?syan Ahlâk?" kitab?yla. akla Nurettin Topçu gelir.
Topçu'nun, ö?rencisi Orhan Okay’a mektuplar?, 2015'te "Anadolu’dan Hat?ralarla Nurettin Topçu’nun Mektuplar?" ad? alt?nda bas?lm??t?. Kitaptan birkaç cümle:
Ahlâks?zl???n umman? olan bu “?ark´?”, ya?ad?kça tan?yorum. Burada insan? fenerle arayanlar, yan?lmam??lar. Ya?anan ?ekliyle Müslümanl?k, ?ARK´I B?T?RM??. Buraya art?k ne ilim girer, ne ahlak… ?lahî ahlâk, ?slam diyar?nda çoktan gömülmü?. Bunlar?n önce her ?eyi b?rak?p insanl?k devrine girmeleri laz?m. ?nsan?n dü?künlü?ünü, sefaletini bilirdim ama ruh sefaletinin bu kadar karanl???n? görmemi?tim."
Izzetbegoviç
Aliya ?zzetbegoviç, 11 Aral?k 1997'de Tahran'da düzenlenen ?slam Konferans? Örgütü'nün (?KÖ) zirvesinde dünya çap?nda bilinen konu?mas?nda ?unlar? söylemi?:
"Güzel yalanlar bize yard?mc? olmuyor ama, ac? gerçekler iyile?tirici olabilir. Bat? ne bozulmu? ne de dejenere olmu?tur.
Çürümü? Bat?; Bu yalan (kendini kand?rma), komünist sistem taraf?ndan pahal?ya ödendi. Bat? çürük de?il. Güçlü, e?itimli ve düzenlidir. Okullar? bizimkinden daha iyi ve ?ehirleri bizimkinden daha temiz. Bat?'da insan haklar? düzeyi daha yüksektir ve yoksullar ve daha az yetenekli olanlara yönelik sosyal bak?m daha iyi organize edilmi?tir. Bat?l?lar ço?unlukla sorumlu ve dakik insanlard?r. Onlarla ya?ad???m deneyimler böyle. Ben de ilerlemelerinin karanl?k taraflar?n? biliyorum ve bunu gözden kaç?rm?yorum.
?slam en iyisidir; bu do?ru ama, biz (Müslümanlar) en iyisi de?iliz. Bunlar genellikle kar??t?rd???m?z iki farkl? ?eydir.
Bat?'dan nefret etmek yerine onunla rekabet edelim! Kur'an bize ?unu emretmedi mi: 'Hay?r için yar???n...?nanç ve bilim ile ihtiyac?m?z olan gücü yaratabiliriz. Do?rudur, uzun ve me?akkatli bir yol."
Yukarda üç önemli ismi do?u ve bat? ile ilgili görü?lerini özetledik. Ne dersiniz eksikliklerimizle/gerçeklerimizle yüzle?memiz gerekmez mi?
Son söz: Hamaset hayat?n gerçekleri için de?il destanlar içindir.
