İlkeler, nihai hedefler ve motive edici faktörler oluşturarak çalışanların meslek etiğini etkileme sürecine iş ahlakı yönetimi denir.
En yaygın nihai hedefler şunlardır:
1. Hayatta Kalma,
2. Güzellik
3. Yararlılık
4. Doğruluk
5. Hakikat
Genel olarak ilkeler, belirli nihai hedeflere ulaşmamıza veya bu hedefler için çaba göstermemize yardımcı olan temel kılavuzlar veya değerler olarak görülebilir.
Örneğin, hayatta kalmak ihtiyatlılık, kendini koruma ve riskten kaçınma gibi ilkelerle ulaşılan nihai bir hedef olarak görülebilir.
Benzer şekilde, güzellik de uyum, orantı ve estetik gibi ilkelerle ulaşılan nihai bir hedef olarak görülebilir.
Nihai bir hedef olarak kullanışlılık; verimlilik, pratiklik ve işlevsellik gibi ilkeler aracılığıyla elde edilebilir.
Nihai hedef olarak doğruluk dürüstlük, tutarlılık ve nesnellik gibi ilkelerle elde edilebilir.
Son olarak, nihai hedef olarak hakikat, bilimsellik, mantık ve kanıt gibi ilkeler aracılığıyla elde edilebilir.
Motivasyon, çalışanların bir hedefe ulaşmak için ellerinden gelenin en iyisini yapmalarını ve işlerini etkili bir şekilde yapmalarını sağlayan teşvikleri ifade eder. Motivasyonu etkileyebilecek birçok faktör vardır. İşte başlıca motivasyon faktörlerinden bazıları:
1. ihtiyaçlar ve istekler:
2. ödüller
3. İlgi odağı
4. hedefler
5. zorluklar
İlkeler, eylemlerimizi ve kararlarımızı değerlerimiz ve hedeflerimiz doğrultusunda şekillendirmemize yardımcı olur ve bizi bu hedeflere ulaşmak için doğru yola sokar. Motivasyon ise insanların belirli hedeflerin peşinden gitmesini veya belirli eylemleri gerçekleştirmesini sağlayan içsel dürtüdür. Motivasyon, içsel motivasyon (içten gelen motivasyon) veya dışsal motivasyon (dıştan gelen motivasyon) gibi farklı kaynaklardan gelebilir. Motivasyon duyguları, davranışı ve hedefe ulaşmayı etkiler.
Duygular da motivasyonu kontrol ediyor olabilir. Duygular, dış veya iç uyaranlar tarafından tetiklenen duygulardır. Davranışı etkilerler ve motivasyonu da etkileyebilirler. Neşe veya coşku gibi olumlu duygular motivasyonu ve iş ahlakını artırabilirken, hayal kırıklığı veya öfke gibi olumsuz duygular motivasyonu ve iş ahlakını azaltabilir.
Nihai hedeflere belirli riskler nedeniyle de ulaşılamayabilir, örneğin duygular veya davranışlar motivasyonu olumsuz etkiliyor. Riskler, belirli bir karar veya eylemle ilişkili bir hedef üzerindeki potansiyel olumsuz etkilerdir. Riskler hem iç hem de dış kaynaklı olabilir ve finansal risklerden yasal ve düzenleyici risklere kadar çeşitlilik gösterebilir.
Risk yönetimi hedeflere ulaşmada önemli bir araçtır, çünkü bireyin hedeflerine ulaşmasına engel olan risklerin tanımlanmasına, önceden önlem alınmasına ve risklerin sonuçlarıyla etkili bir şekilde başa çıkılmasına yardımcı olur. Ayrıca, risk yönetimi süreci, bireyin daha iyi kararlar almasına, risklerin anlaşılmasına, risklerin yönetimi için daha uygun stratejilerin belirlenmesine ve daha iyi bir performansın elde edilmesine yardımcı olabilir. Risk yönetimi ve denetim 4 katmanlıdır. Risk yönetimi ve denetimin dört katmanı şunlardır:
Kontrol Ortamı: Kontrol ortamı risk yönetimi ve denetim faaliyetlerine destek sağlayan temel yapı taşıdır ve yönetim-personel arasındaki ilişkileri, iş kültürünü ve etik değerlerini içerir.
Risk Değerlendirmesi: Risk değerlendirmesi, bireyin faaliyetlerinde karşılaştığı riskleri tanımlamayı ve ölçmeyi içerir. Bu kapsamda faaliyetlerin, süreçlerin, işlevlerin, ürünlerin, müşterilerin, pazarların ve coğrafyaların riskleri değerlendirilir.
Kontrol Faaliyetleri: Kontrol faaliyetleri, riskleri yönetmek ve bireyin hedeflerini gerçekleştirmek için tasarlanmış süreçlerdir. Bu süreçler, bireyin faaliyetlerinin uygunluğunu, güvenliğini, bütünlüğünü ve etkililiğini sağlar.
İzleme ve Değerlendirme: İzleme ve değerlendirme, risk yönetimi ve denetim faaliyetlerinin etkinliğini ölçmek için kullanılan süreçlerdir. Bu süreçler, risk yönetimi ve denetim faaliyetlerinin etkililiğini ve uygunluğunu sürekli olarak gözden geçirir ve raporlar. Ayrıca, raporlar ve öneriler aracılığıyla, bireyin faaliyetlerinin iyileştirilmesine yardımcı olur.
Özetle, ilkelerin, nihai hedeflerin, risklerin ve motivasyonun belirlenmesi yoluyla iş etiği yönetimi, çalışanların motive ve bağlı olmalarını ve işlerini etkili bir şekilde yapmalarını sağlamak için önemli bir süreçtir
Ahmet Inci
