Hayatımın erken dönemlerinden beri insanların “statü” sahibi kişilere karşı yaklaşımı hep
ilgimi çekmiştir. Sözleriniz, davranışlarınız hep buna göre değerlendirilmektedir. Eskiler
insanın toplum içindeki konumunu “içtimai mevki” (sosyal statü) olarak adlandırmaktadır.
Gelin önce statü kavramını anlayalım: TDK’a göre statü (Fransızca statut) bir kimsenin, bir
kurum veya bir toplum içindeki durumu olarak açıklanmaktadır. TÜBA Sözlükte ise
toplumsal konum (İng. social status; esk. içtimai mevki) şu şekilde açıklanmıştır: Bireylerin
toplumsal saygınlık basamağındaki yeri veya bireyin, toplumdaki öteki kişilere göre konumu.
Bulunduğunuz duruma/konuma göre size önem atfedilmekte, sözünüz değer görmekte veya
değeriniz takdir edilmektedir. Bu yaklaşım Kemal Sunal’ın “Çöpçüler Kralı” filminde çok
güzel işlenmiş.
Çöpçüler Kralı
Çöpçüler Kralı, yönetmenliğini Zeki Ökten'in üstlendiği, 1977 yapımı uzun metrajlı bir Türk
komedi filmidir. Bu sinema filminin başrollerini Kemal Sunal (KS), Şener Şen (ŞŞ) ve Ayşen
Gruda (AG) paylaşmıştır.
Konusu: Zabıta amiri (ŞŞ), görevinin verdiği yetkileri zorlayarak esnafın ve çöpçünün
üzerinde büyük bir baskı kurar. Aynı mahallede oturan Hacer (AG) ise temizlikçilik
yapmaktadır. Hacer'e âşık olan zabıta amiri (ŞŞ), annesinin tepkisiyle karşılaşır. Mahallenin
çöpçüsü Apti de (KS) Hacer'e âşıktır, ama parası yoktur. İki damat adayından amir olan daha
avantajlıdır ve Abdi’nin düşük statüdeyken sıfatları e…koğlu e..k, köpek (it) gibi olumsuzdur.
Bir gün kızın babası ve kardeşleri tarafından kovalanırken yanlışlıkla girdiği bir gazino, kötü
şansı bir anda değiştirir. Filmin bu kısmından kısa bir diyalog aktaralım:
…
-Ne arıyorsun lan burada? Gel buraya...
-Abdi türkü söylemeye başlar: Hele yar yar yar.... Zalim yar… Çapkın yarrr...Hele yar yar yar
zalim yarr.... hain yar.... Ben sana kurbanım...
Bu arada seyirci memnun eğlenmektedir.
-Gazino sahibi: Müşteriler çok tuttu herifi! Türkü bitince kolundan çekip getirin bana, alkış
malkış dinlemeyin.
KS-Bırakın beni kurban olayım valla isteyerek olmadı. Vuracak kayınbabam beni.
-Gazino sahibi: Ben böyle bir şey görmedim arslanım! Sen de ne cevher varmış be!
-KS: İsteyerek olmadı beyefendi affedin. Peşimdeler namus uğrana vuracaklar beni.
-Gazino sahibi: Bu gazinoda kimse senin kılına bile dokunamaz. Biz burada adam vurdurur
muyuz korkma, gel seni patronla tanıştırayım…
Abdi’ye (KS) gazinoda sahneye çıkmak teklif edilir. Abdi önce teklifimizi kabul etmez ve
şöyle der: “Yapamam efendim! Kovarlar sonra belediyeden. Benimkisi sağlam bir meslek
emekliliğim var sigortam var. Sonuçta Abdi teklifi yüksek bir ücretle kabul eder ve afişleri
her yere asılır.
Güzel adam
Kızın babası afişleri görünce ağzından şu sözler çıkar: “Bizim kızın hiç de şansı yokmuş be!
Şimdi bu ne para kırar biliyon mu? Tüh kaçırdık adamı elimizden. Bayağıda güzel adammış
bu eski damadım.
-Kız (AG): Anam anam ben ne yaptım?
-Annesi: Olan oldu boşuna sızlanma kız (B.k). Damadın hasını teptin şimdi ağla dur.
-Kız: Ah ah eline yağlı bir kuyruk geçirmişsin ne vaz geçersin be eşşek herif!
-Baba: Abdi ah, ah! Ben senin kıymetini bilemedim ne de iyi huyluydun.
-Oğlan Kardeşi: Git bir konuş Abdi ile baba, sevaptır!
-Baba: Lan bizi yanına sokar mı artık?
İkinci damat adayı zabıta amiri (ŞŞ) eve ziyarete gelir.
Baba: Benim has damadım Abdi beymiş. Abdi Bey dururken senin gibi zabıta parçasına kız
mı veril. S.ktir ulan karşımdan. Atın dışarı.
ŞŞ evden kovulur.
Konuyu, bilim ve büyük yaşam ustalarının aydınlığında, gelecek yazıda incelemeye devam
edelim.
Son söz: Rütbenin gücü rengi siyahtan beyaza çevirebilir.
