Anav (Anau) Medeniyeti
Türkmenistan'da bulunan Aşkabat şehrinin yakınlarında yer alan Anav bölgesinde yapılan araştırmalarda Proto-Türklerin en eski kültür merkezlerinden birisi bulunmuştur. Burada yapılan arkeolojik kazılarda, güneşte pişirilerek hazırlanmış tuğlalardan oluşan mimari bir yapı, tarımsal üretime geçildiğini gösteren çeşitli el aletleri, hayvancılıkta kullanılan çeşitli eşyalar ve atın ilk olarak ehlileştirildiğini gösteren bulgular elde edilmiştir. Arpa ve buğdayı öğütmek için kullanılan dibek adı verilen aletler ve bakırdan yapılmış süs eşyaları bulunmuştur. Bütün bunlardan, Anav Medeniyeti'nin tarımda, hayvancılıkta ve madencilikte ileri bir seviyeye ulaştıkları sonucuna varabiliriz. Atın ehlileştirilmesi Anav Medeniyeti'nin, Türklere ait bir medeniyet olduğunun göstergesidir.
Aşkabat şehrine 5 km. mesafedeki Ano kentinde yapılan kazılarda ilk buğday üretiminin MÖ 8000 yıllarına, hayvanların evcilleştirilmesinin MÖ 8000-6800 yıllarına, madenlerin işlenmesinin ise MÖ 5000 yıllarına rast geldiği tespit edilmiştir. Anav medeniyetinin en önemli özelliklerinden birisi de, Mezopotamya ve Mısır gibi büyük medeniyetlerden çok daha önce kurulup yaklaşık olarak 2000 sene varlığını devam ettirmiş olmasıdır. Ayrıca mesleki sınıflar oluşmaya başlamış, tarım, hayvancılık, dokumacılık çömlekçilik, madencilik alanında işlevsel ürünler ortaya konmaya başlanmıştır. Ano kentinde bütün bunlar olup biterken diğer bölgelerde avalıkla yaşam sürdürülmekte yerleşik hayata tam olarak geçilememekteydi. Burada yapılan kazılairda çıkarılan brekosefallerin, Türkmenlerin antropolojik özellikleriyle bire bir uyumlu olması da oldukça dikkat çekicidir. Eğer buradaki çalışmalar daha da ileriye götürülebilirse dünya medeniyet tarihinde önemli değişimlerin yaşanması kaçınılmazdır.
Kaynaklar
16 Umay Türkeş Günay, Türklerin Tarihi, Ankara 2007, s. 40 17
Begmyrat Gerey, 5000 Yıllık Sümer-Türkmen Bağları, İstanbul 2005, s. 27-31
