Afganistan için esas ve sürekli mücadele şimdi başlıyor.
İşgal güçlerinin hepsi kaçtı gitti. Tamamen yıkılmış ve dağıtılmış bir ülkenin başkentinde yepyeni bir devlet kurulacak. Savaş için oluşturulmuş bir örgüt barış için kurucu bir devlet yönetimine dönüştürülecek.
Bu nedenle Taliban yönetimini hem içe hem de dışa yönelik büyük bir mücadele bekliyor.
Peygamber (SAV) efendimizin bir savaş dönüşü söylediği ifadeyi hatırlayalım;
Şimdi küçük cihattan çıktık büyük cihada döndük. Evet, şimdi büyük cihat dönemi başladı.
Kişinin olgunlaşması nefsin terbiye edilmesiyle, devletin olgunlaşması adaletin tesis edilmesiyle mümkün olur.
Devlet için İbni Haldun’un tavsiyeleri ana eksenleri oluşturmada ufuk açıcı olur.
Bakınız üstad ne diyor. Bir devlet iki sacayağı üzerine oturur; Ordu ve Para.
Yani orduyu düzenli ve sürekli hale dönüştüreceksiniz ki bu – bilirseniz - çok büyük bir iştir.
İktisat sistemini (ekonomi değil!) de bağımsız olarak yerleştireceksiniz.
Bunların her ikisi de çok detaylı ve ince ayar çalışma yapılması gereken işlerdir.
Taliban’ın bir ordusu var ve şimdi ele geçirilen silahlar ve mühimmatlar sayesinde daha da güçlendi. (Bu konuya çok detaylı girmeyeceğim.)
Ancak bu zaferin tamamlanması için bağımsız bir iktisat sisteminin kurgulanması gerekir.
Böyle bir sistemin temelini de bağımsız bir para-kredi sistemi oluşturur.
Eğer para-kredi sistemi itibarıyla küresel finans elitlerin veya öğretilmiş çaresizlerin önereceği
Borca dayalı para sistemi benimsenirse ülkenin bağımsızlığı adına yapabilecek çok bir şey kalmaz.
Bugün üniformalı olarak kovdukları adamlar yarın kravatlı olarak gelirler. Örneğin, İran büyük bir devrim yaptı ancak para-kredi sistemi üzerinde çalışmaları veya hazırlıkları olmadığı için
Bugünkü ekonomik düşkünlükte bocalıyor. Dünyaya sattıkları petrol kaynakları olmasaydı şimdiye çoktan diz çökmüşlerdi. Ellerinden geleni yapıyorlar ama çok zorlanıyorlar.
Yıllar sonra “İktisadı Mukavemeti” diye bir program yaptılar ancak program kendi içinde bile tutarsızlıklarla dolu!
Peki, Afganistan ne yapmalı? Afganistan’ın ilk yapması gereken iş paranın kendisini, üretimini, dağıtımını ve toplanmasını bir döngüler silsilesi içerisinde sistematik olarak tanımlamaktır. Sonra da tarım ürünleri yaşam döngüsünü esas alan bir düzenekte millete para vermeye başlamaktır. Bunun detaylarını da sahadan alacakları verilerle tespit etmelidir. Afganistan için şu anda bunları yapmak çok kolaydır. Bir şey nasıl başlarsa öyle gider.
En büyük tehlike, inşaata dayalı bir ekonomik sistem kurgusu oluşturulmasıdır. Ülkede çok büyük altyapı yatırımları ihtiyacı olduğu için önlerine dev projeler "hazır kredileri" ile birlikte gelecektir. Uluslararası/üstü şirketler onların cebinden para çıkmayacağını bütün yatırımlarını teklif edecekleri krediler ile yapacaklarını söyleyeceklerdir. Bu, borçlanmak demektir. Borçlanma yolu köleliktir, İktisat yolu ise hürriyettir.
Güçlü bir devlet için İktisadi İstiklâl, olmazsa olmazdır. Para sistemi bağımsız olarak kurgulanıp, ordusuda düzenli hale dönüşürse, Afganistan bizim deyimimizle “İstiklâl-i Tamm” elde etmiş olur. Yapılamayacak bir iş değildir. Umarım borç yoluna değil, iktisat yoluna koyulurlar.
Prof. Dr. Mete Gündoğan
